Ga morgen voor 4 weken terug binnen in het Internationaal Thai woudklooster Wat Pah Nanachat. Op woensdag 20/2 zal ik voor 1 overnachting weer naar mijn hotel keren om eventueel belangrijke mails te kunnen lezen en beantwoorden. Op 6/3 verlaat ik het klooster om via Vientiane (waar ik in de Vietnamese ambassade opnieuw een 3 maanden visum wil aanvragen) terug naar Hue te reizen. Begin ik eindeloze rondjes te draaien?

Mogelijk wordt dit de laatste etappe van mijn lange spirituele rondreis doorheen Azie. India, Cambodja en Myanmar wogen blijkbaar te zwaar op mijn emotioneel bevattingsvermogen. Korea, Japan en Bhutan op mijn financieel vermogen. Nochtans bestemmingen die op mijn verlanglijstje stonden.
Echter niets ligt op voorhand vast en we weten nooit met enige zekerheid wat de toekomst voor ons in petto heeft. Een mens dient te weten waar de trein hem naartoe brengt alvorens een ticket te bestellen. Vervolgens moet je vertrekdatum en uur in het oog houden. Anders ben je eraan voor de moeite en verspeel je je energie, toegemeten tijd en geld. We behoren (ik probeer waar het kan het woord 'moeten' te vermijden) op het aangeboden pad steeds hart, geest en intuitie 'open' te houden en flexibel genoeg te zijn om ons creatief aan te passen aan de omstandigheden. Wie per se, en tegen beter weten in, een doorbraak wil forceren dient op enigerlei wijze geweld te gebruiken en dat zal gegarandeerd lijden verwekken voor zichzelf en/of de anderen.

Phuoc is nog niet afgestudeerd als leraar en mogelijk wil zij (en ikzelf) dat heugelijke moment afwachten. Daarbij zou ik het wijs vinden indien ze niet enkel haar vakkennis zou doorgeven maar tevens over de grondbeginselen van de Dharma kan getuigen. Het zenboeddhisme maakt een onmiskenbaar onderdeel uit van de rijke Vietnamese cultuur en verfijnde, ethische waarden. Deze eeuwenoude morele rijkdom ondersteunde en voedde het samenhorigheidsgevoel en verschafte het volk zijn kracht om om te gaan met tegenslagen en brutale overheersingen. Hierbij denk ik niet aan een flamboyant nationalisme, dat zou enkel de opdeling tussen 'zij' en 'wij' aanmoedigen en in tegenspraak zijn met het afhankelijk ontstaan en onderling verbonden zijn van alle fenomenen (cfr de Paticca Samupada, Praticya Samutpada).

Phuoc heeft meermaals gezegd dat ze haar toekomstige leerlingen wil vertellen over mijn steun aan haar opleiding. Het gaat daarbij niet om mijn persoontje, maar om het feit dat mensen mekaar belangeloos kunnen ondersteunen. Haar en mijn voorbeeld vermogen misschien meer dan mooie woorden en ingewikkelde theorien. Aanvankelijk had ik iets groters in gedachte, maar de omstandigheden hebben me geen doorbraak toegestaan. Toen ik in een van Thich Nhat Hanh's boeken de vraag tegenkwam: "Wil je werken voor een organisatie of voor mensen?" werd het me duidelijk. Een enkel mens daadwerkelijk vooruithelpen kan werken als een klein zaadje dat mogelijk later tot een stevige boom mag uitgroeien. Binnen het zenboeddhisme hecht men grote waarde aan kleine maar oprechte zaken die van hart-tot-hart doorgegeven worden. Grote ideeen zijn vaak niet meer dan conceptuele constructies die later zichzelf moeten in standhouden.
Het helpt natuurlijk dat Phuoc en ik mekaar graag zien. Dat heb ik vroeger ook steeds betracht: mijn leerlingen waren als mijn kinderen. Soms deden we elkaar onbedoeld pijn, de liefde kwam dat gelukkig steeds te boven.

Tot slot nog een apart toemaatje:
THE EIGHT VERSES ON THE TRAINING OF THE MIND.
         -Langri Thangpa- (Tibetan saint, eleventh century).

Whenever I associate with someone, may I think myself the lowest among all and hold the other supreme in the depth of my heart.

When I see beings of wicked nature, pressed by violent sin and affliction, may I hold these rare ones dear as if I had found a precious treasure!...

When others, out of envy, treat me badly with abuse, slander and the like, may I suffer the defeat and offer the victory to others!...

When the one, whom I have benefited with great hope, hurts me very badly, may I behold him as my supreme guru!...

In short may I, directly and indirectly, offer benifit and happiness to all beings; may I secretly take upon myself the harm and suffering of all beings!...


De Dalai Lama voegt hier aan toe:
"The closer one gets to being motivated by altruism, the more fearless one becomes in the face of even extremely anxiety-provoking circumstances.
...In fact, the enemy is the necessary condition for practicing patience."
Niemand hoeft te denken dat deze man niet uit ervaring spreekt.

Psychiater Howard C. Cutler voegt hier aan toe:
"In Western psychology, and our culture in general, it seems that being humble is largely overlooked in favor of developing qualities like high levels of self-esteem and self-confidence."
Niemand hoeft te denken dat deze man niet uit ervaring spreekt.

Zenmeester Thich Nhat Hanh voegt hier aan toe:
"Peace by every step.
...Once there were German soldiers who, out of revenge for the resistance, killed woman and children against this wall. Nowadays their offspring practice here peaceful walking-meditation."
Men heeft Thay langs beide zijdes altijd verweten geen partij te hebben gekozen in het Vietnamees broederconflict. Hoe kon hij anders als oprecht vertolker van de Dharma?
Niemand hoeft te denken dat deze man niet uit ervaring spreekt.

Ik voeg hier bescheiden aan toe:
"Ik geniet een goed en waardevol leven. Hopelijk kan ik dit delen.
Iedereen mag daarover het zijne denken. Ik tracht gewoonweg mijn best te doen en blijf dankbaar voor de aangeboden kansen."
Jeffrey Van Helden, hoogopgeleid Nederlander en een van die buitengewoon interessante en goedhartige jonge mensen die ik gedurende mijn ontdekkingsreis mocht tegenkomen, heeft een fijne bestemming gevonden in een zenklooster in Groningen. Ik heb het gevoel daar mijn reis te kunnen afsluiten.
En mogelijk mijn leven, want ondergetekende wordt enigszins reismoe. Al is het hopelijk nog lang niet zover, het is vaak intens geweest en soms heb ik het gevoel vier levens tegelijk te hebben beleefd.
Doe vooral geen moeite mij te begrijpen. Ik zou al blij zijn met wat aanvoelen.

Metta voor eenieder,
Ivo

Ik zou het spijtig vinden indien er misverstanden zouden kunnen ontstaan over mijn recente uitspraken omtrent vergevingsgezindheid. Ik weet en besef dat deze materie uiterst gevoelig ligt voor menigeen. Ik wil via deze blog de Boeddha's leringen mede verduidelijken en kan noch wil het me permitteren hier foutieve of te persoonlijke interpretaties te vertolken.

Laat me duidelijk wezen: onrecht tegen anderen, fysiek of mentaal of onder welke vorm dan ook, valt niet goed te praten. Dat zou al te makkelijk zijn. De Boeddha's leringen over vergevingsgezindheid gaan echter danig verder.

Daarover wil ik eerst iets anders verduidelijken. Het blijft een moeilijke discussie of het boeddhisme wel dan niet een religie is. Gautama Sakyamuni zelf maakte zijn volgelingen duidelijk dat indien hij niet menselijk zou zijn, het bereiken van de verlichtingsstaat voor geen enkel mens haalbaar kon worden.
Gautama vertelde zijn leerlingen ook: "Things do not need a creator. They arise from one another. Ignorance causes drives and impulses, and drives and impulses cause ignorance. This is true of all things in the universe -the one creates the many, and the many the one. We can see the one in the many and the many in the one."
Het boeddhisme wordt daarom ook wel eens een atheistische religie genoemd.

Een logische gevolgtrekking is dus dat het geen enkele zin heeft een Boeddhabeeld te vereren of te aanbidden als een representatie van een God. Uit mijn vele lectuur over dit onderwerp blijkt nochtans dat Gautama's tijdgenoten hem, na zijn ontwaken, geenszins nog konden beschouwen als een gewoon mens. Elk restant van egogerichtheid was in hem opgelost en dus verdwenen. Dit had de mensheid van toen (tot op heden) nog nooit aanschouwd of ervaren.
Was de Boeddha na zijn volledige verlichting, en met zijn voor gewone stervelingen ondoorgrondelijk inzicht over de universele wetten, nog een gewoon mens te noemen?
Een egoloos mens is feitelijk een contradictio in terminus.

Elk restant van egogerichtheid kunnen oplossen en neutraliseren gaat ogenschijnlijk in tegen alle menselijke overlevingsinsticten. Wanneer we onszelf of een van onze geliefden bedreigd weten, kunnen we drie soorten reacties ontwikkelen: aanvallen, vluchten of negeren (ontkennen). Deze volkomen natuurlijke reacties worden gedirigeerd vanuit de lagere hersenstam, ons zogenaamd 'reptilebrain'. Leven wil zichzelf in stand houden. Na zijn volkomen verlichting had de Boeddha dergelijke reacties niet meer. Hij had zelfs de aanmaak van adrenaline, en alle andere scheikundige reacties in de hersenen, onder zijn mentale discipline gekregen en ervoer sindsdien geen angst meer. Voor niets. Volgens hem kwam hij hierdoor in staat de ondeelbare energie, die letterlijk alles met mekaar verbindt, te ervaren en daardoor voor niets of niemand nog een bedreiging te vormen. Een definitieve overwinning op het aan het leven inherente lijden.

"Truth is such that it does not give satisfaction to the emotion and intellect. Truth happens to be the most difficult thing for man to comprehend. It can only be fully comprehended by insight."

De Dalai Lama ( in 'The Art Of Happiness):
" ...The only factor that can give you refuge or protection from the destructive effects of anger and hatred is your practice of tolerance and patience.
...An end result or a product of patience and tolerance is forgiveness. When you are truly patient and tolerant, then forgiveness comes naturally.
...So, within the Buddhist tradition, we not only have specific antidotes for specific states of mind, for example, patience and tolerance act as specific antidotes to anger and hatred, but we also have a general antidote -insight into the ultimate nature of reality- that acts as an antidote to all of the negative states of mind. It is similar to getting rid of a poisonous plant: you can eliminate the harmful effects by cutting off the specific branches and leaves, or you can eliminate the entire plant by going to the root and uprooting it."

Het mag mogelijk wat hard klinken maar hoe groter ons ego, hoe harder het kan gekwetst worden. Binnen de, voor boeddhisten illusionaire, romantische liefde ( want die altijd iets terug verwacht) kennen we de uitspraak: een gebroken hart hebben. Een gebroken hart kan niet meer functioneren en is bijgevolg dood. Het zou mogelijk wijzer zijn te spreken over een gekwetst hart. Dat valt altijd nog te helen.
Ook hier werkt het Taoistisch principe: wie zichzelf kan vergeven is in staat de andere te vergeven (en omgekeerd).

Spijtig genoeg is dit geenszins de boodschap in de 'mainstream movies', meestal van Amerikaanse makelij, die ons overspoelen. Daarin blijkt al te vaak wraak of het recht in eigen handen nemen de hoofdboodschap. Waarschijnlijk is dit een duidelijker appel aan ons overlevingsinstinct, aan ons groot ego dat kwaadheid en angst verkiest vast te houden omdat dit ons tenminste een identiteit verschaft. Iets om aan vast te houden in de bedrieglijke hoop dat het ons geluk kan brengen, of tenminste verlichting van ons lijden.

De avondmarkt wordt opgebroken, de resterende toeristen blijven hun gebruikelijke 'peptalk' verkondigen. Hopelijk zijn de Thaise verkiezingen vandaag geweldloos verlopen. Het onvermijdelijke lijden-aan-het leven is een feit, maar het overgrote deel van ons lijden veroorzaken we aan onszelf en de anderen. Mijn kwaadheid daarover krimpt maar is nog bestaande. Denk vooral niet dat het voor mij makkelijk is om te vergeven en vergeten. Daar moet ik aan blijven werken. Via mindfulness en meditatie trainen we de geest en kunnen we de wijsheid ontwikkelen om kwaadheid, angst en zelfzucht te overwinnen.