"Your are not your name, you are not your profession, your are not your country or your religion. You are beyond all of this." Mogelijk zeer wijze, maar moeilijk te begrijpen woorden van Thich Nhat Hanh, meer dan waarschijnlijk de hoogst geplaatste en nog existerende vertegenwoordiger van de 'levende Boeddha'.
Zonder aan enige persoonlijkheidscultus te willen doen, wie de man ooit persoonlijk kon ontmoeten getuigt ontegensprekelijk van zijn oprechte uitstraling. Zelf mocht ik in 2009 drie weken in zijn aanwezigheid vertoeven. Nooit eerder werd ik zo diep aangeraakt door iemand die de leerstellingen van de Boeddha meer kan benaderen of belichamen. Geen enkele leraar kon mij later zo overtuigen, zelfs zonder woorden. Thay verpersoonlijkt wat hij doorgeeft. Steevast eindigde hij elke, lange maar nooit vermoeiende toespraak met de woorden: "Het is niet 'ik' die je dit voorhoudt, het is de Boeddha in mij en jou."
De Boeddha's boodschap is even eenvoudig als eenduidig: gebruik nooit of te nimmer geweld tegen enig levend en gevoelig wezen. Haat en geweld lossen niets op, ze scheppen enkel meer en toekomstig lijden voor jezelf en al de anderen. Hoe moeilijk dit ook mag zijn, ik wil er alles aan doen om iedereen te vergeven. Al moet het me nog honderd levens kosten, dit is wat ik wil bereiken.
En al ben ik nog steeds weinig meer dan een sterfelijke dwaas die al te vaak wil ingaan tegen de stroom van dagelijkse waanzin, ik ben en blijf getrouw aan de enige wijze waarop het mij is toegestaan de Dharma door te geven. Met mijn bescheiden tekentalent. Dit is mijn taal. Voor de rest hou ik er beter het zwijgen toe.

Met diepe verslagenheid vernam ik de nieuwe, verschrikkelijke aanslag op de menselijkheid op 14 juli in Nice. Het voelt alsof het me telkenmale nog dieper, nog intenser en persoonlijker raakt.

Nu wil ik met deze woorden vooral geen extra aandacht vragen voor mijn persoonlijke ontreddering. Dat zou ik bijzonder ongepast vinden. Maar het is een ontegensprekelijk feit dat ik hier in Cambodja met zo goed als niemand deze emotionele betrokkenheid kan delen. Robert, mijn goede Nederlandse vriend, vertoeft momenteel in zijn thuisland en een diepe, loyale vriendschap met plaatselijke mensen kan ik momenteel nog niet ervaren. Integendeel, enkele dagen geleden werd ik spontaan aangesproken door een jong, westers koppel. Diep aangeslagen vroegen ze mij om raad. Ze hadden een lokale man totaal bewegingloos aangetroffen, zwaar gewond en liggend op de hoek van de straat. De huid van zijn romp, borst en rug, zowel als van zijn armen, bleek helemaal afgestript. Het jonge koppel wilde hun hart en menselijkheid betuigen, iets ondernemen om deze mens te helpen. Daar ze geen contact konden maken met het slachtoffer, vroegen ze aan de lokale omstaanders wat er kon ondernomen worden. Pijnlijk genoeg bleken deze niet geïnteresseerd. Het jonge koppel wist zich bijgevolg geen raad en vroeg dus advies aan mij, enkele straten verwijderd van het pijnlijke voorval. Dit overviel mij danig, ook ik wist niet meteen wat gezegd of gedaan. Uit ervaring heb ik geleerd dat je bijzonder voorzichtig moet omgaan met dergelijke situaties. Indien je jezelf, westerling zijnde, deze situaties aantrekt, riskeer je verantwoordelijk gesteld te worden en te moeten opdraaien voor alle onkosten. De juridische implicaties kunnen immens worden. Daar heb ik voldoende en schrijnende verhalen over gehoord. Maar vermag zulks onze menselijkheid te willen ontlopen? Wat doe je in dergelijke omstandigheden?
Toen ik iets later de bewuste plek passeerde, bleek het slachtoffer toch verdwenen. Dit is tenslotte ook geen promotie voor de toeristische sector.

Later, in gesprek met Mark, een goedhartige Duitse 'expat' die hier reeds geruime tijd een soort 'farm' beheert en behoorlijk thuis is in boeddhistische psychologie, kon ik de zaken beter duiden. Mijn vermoeden dat het hier ging om een wraakactie werd door hem als plausibel ervaren. Mogelijk heeft iemand de man overgoten met een bijtend zuur omdat hij buiten zijn echtelijke verantwoordelijkheden is gegaan. Verklaart dit de onverschilligheid van de lokale omstaanders? Kunnen wij -buitenstaanders- op enige zinnige wijze hiermee omgaan? Mogelijk gaan we ons ongewild vermengen in een wespennest. Maar waar blijven we dan met onze menselijkheid?

Mark herhaalde wat mijn zoon Ward me reeds eerder heeft gezegd. Een mensenleven is in Cambodja ongeveer 20 USD waard. Uit een eerder gelezen artikel op internet blijkt dat 'kum' of bloedwraak, diepgeworteld is in de Khmer cultuur en geschiedenis. Pol Pot moet hier dankbaar gebruik van gemaakt hebben door de plattelandsbevolking hiermee op te hitsen tegen de beter opgeleide en meer verdienende stadsbevolking. Hierbij heerste eerder het principe van een hoofd om een oog. Voltallige families moesten het drieste gevolg van deze wraaknemingen ondergaan.
Maar wie zijn wij om dit aan de kaak te mogen stellen?
Wat er zich momenteel allemaal afspeelt in de westerse wereld, -op deze planeet in zijn geheel-, moet ons toch eens doen afvragen waar we als mensen mee bezig zijn.

Persoonlijk wil ik geenszins wrok voelen. Integendeel, ik weiger pertinent mijn geloof in de inherente goedheid van de mensen op te geven. Desondanks de afschuwelijke wreedheden die sommige van onze lotgenoten anderen aandoen. Mijn enige antwoord hierop is dat ik blijf geloven in de liefde en broederlijkheid. Empathie, medeleven en vergevingsgezindheid zijn mijn geweldloze wapens tegen onverdraagzaamheid, wrok en fanatisme.

Maar ik leef momenteel wel intens diep mee met mijn zuiderburen. Net zoals de Cambodjanen, zijn de Fransen -of eenieder welk volk op deze planeet- mijn broers en zussen. We zijn immers allen lotgenoten in samsara. Sterkte aan allen!

Omdat ik beter aanwend waarin ik goed ben, wil ik hier -zonder overbodige woorden- mijn manifest ter bevordering van de samenhorigheid betuigen met mijn laatste tekening. Niet het scheiden kan ons gelukkig maken, enkel de samenhorigheid vermag dat. Bij deze wil ik mijn liefde en toewijding betuigen voor eenieder gevoelig wezen dat momenteel het bestaan op de planeet aarde deelt met mij. Blij als ik ben dit wonderlijke maar tevens moeilijke bestaan te mogen ondergaan.