Sinds gisterenavond lijkt het lichtpunt aan het eind van de donkere tunnel groter te worden. Komt het door mijn persoonlijke, ietwat bijgestuurde inzichten of is het een resultaat van de geheel normaal fluctuerende bewegingen in het samsara die steeds van dukkha in sukha, en omgekeerd, overgaan? Het antwoord hierop is mogelijk minder belangrijk. Het feit is dat ik deze voormiddag reeds een fijn bezoek van Sen en haar vriendin mocht ontvangen, Luyen me kwam ophalen voor de lunch in de Dieu Thanh nunnery, Vinh me heeft gebeld om me het geld van enkele van mijn, door hem verkochte tekeningen vanavond te komen brengen, Tien, momenteel in Hue, me deze late namiddag komt opzoeken met nieuws over Chung en Thu, de dochter van de eigenaar van het guest house vanavond een gesprek wil over de mogelijkheden tot samenwerken met de locale overheid. Na dagen of zelfs weken niets meer van deze mensen gehoord of gezien te hebben, komt nu blijkbaar alles ineens tezamen.

De immer vriendelijke en goedlachse Sen zou wel eens, na Tan, de tweede Vietnamese persoon kunnen worden die ik kan opleiden tot boeddhistisch leraar. Tot hiertoe werd het maar al te duidelijk dat het 'geen zoden aan de dijk bracht' om mensen (zelfs monniken) die me niet wilde of konden verstaan en zich alles behalve luisterbereid toonden, iets zinnigs bij te brengen. Bij mijn recente en korte bezoekjes aan de Tu Hieu pagoda bemerkte ik geen veranderingen, integendeel, menige van mijn positieve sporen die ik er had achtergelaten waren verwijderd en enkele van mijn persoonlijke spullen (waaronder de voor mij bijzonder waardevolle mala, gemaakt met gedroogde zaden uit het Braziliaanse regenwoud en gekregen van een Braziliaans-Tibetaans monnik) bleken verdwenen.
Het wordt alleszins een betere tactiek om met enkele zeer fijnzinnige, jonge mensen aan de slag te gaan. Zowel Sen als Tan beschikken over de juiste ingesteldheid en talenten om te verstaan waar het echte boeddhisme over gaat. Zij kunnen later, op hun beurt, de inzichten en leringen verder uitdragen. In het Vietnamees en voor het welzijn van het eigen volk. Op deze wijze kan ik toch nog, mogelijk zelfs beter, voldoen aan de opdracht die Thay mij heeft gegeven. Dat het hier gaat over twee personen van verschillende sekse maakt het nog waardevoller. Zowel de Vietnamese mannen als vrouwen kunnen hier hun voordeel mee doen.

Maar de opleiding kan niet in een-twee-drie gebeuren. Een stevige connectie met de dharma betekent een inzicht hebben in letterlijk alles. Zo heb ik beiden al heel wat moeten uitleggen over gezonde voeding, een intensiever aanwenden van producten van eigen bodem, een verantwoorde opvoeding van baby's en kinderen, een inzicht hebben in de wetmatigheden van de natuur opdat ze zouden beseffen dat het tegengif immer te vinden is in de buurt van het gif... Teveel om op te noemen maar alles altijd ingebed in een boeddhistische levensvisie.Ze vinden deze informatie bijzonder nieuw en interessant, hangen bij wijze van spreken aan mijn lippen en ik hoor ze regelmatig mijn woorden vertalen voor hun vrienden.

Dat mijn analyse over de vele zaken die fout lopen in Vietnam alles behalve overdreven is, werd vandaag nogmaals duidelijk. Ik vertelde Sen, die zichzelf te dik vindt (wat ze niet is, hooguit ietwat struis gebouwd), dat de genetisch geevolueerde overlevingsdrang er voor gezorgd heeft dat vrouwen een vetreserve kunnen aanleggen in hun billen en armen. In tijden van voedselschaarste dienden ze immers verder hun baby's te kunnen voeden met moedermelk zonder daar zelf onmiddellijk door uitgeput te geraken. Het was me al langer opgevallen dat de overgrote meerderheid van de jonge Vietnamese meisjes en jonge vrouwen veel te mager is en geen ontwikkeld bekken heeft. Zuivelproducten of vervangende 'kalkaanmakers' zijn volledig afwezig in hun voeding. Af en toe wordt er eens een klein potje yogurt, gemaakt met geimporteerde melk, geconsumeerd maar daar blijft het bij. Ik vertelde Sen dat dit problemen bij de bevalling kan opleveren en noodgedwongen dikwijls zal moeten resulteren in een gevaarlijke keizersnede. Deze zware ingreep kent zeer veel nadelen, zowel voor moeder als kind. Zo krijgt de baby zijn aandeel van de verdoving, met mogelijk kwalijke gevolgen op termijn.
Sen antwoordde mij dat 70% van de Vietnamese vrouwen met een keizersnede dienen te bevallen!...
Nochtans zou buffelmelk van eigen bodem hier nuttige diensten kunnen bewijzen. De melk van deze sterke dieren (men gebruikt ze nog altijd om de rijstvelden te ploegen) is minder vet dan onze koemelk, bijzonder rijk aan vit. A en bevat een hoger calciumgehalte. In India, Sri Lanka en Nepal maakt men een bijzonder lekkere en voedzame melkzuurfermentatie met deze buffelmelk die men 'curd' noemt. Ook hier zouden de arme boeren hun voordeel mee doen.
Sen wist echter niet dat je de vrouwelijke buffel kan melken. Ook niet een geit (tevens voldoende aanwezig en bijzonder gezonde melk met veel anti-oxidanten).

Aan Tan legde ik o.a. het belang uit van de eerste drie levensmaanden, en bij uitbreiding drie levensjaren, van baby's en peuters. Later zijn de leeftijden 7,14, 21, 49... heel belangrijk.  Alle levensstromen in het gehele universum zijn niet enkel met mekaar verbonden maar vertonen ook cyclische bewegingen en ritmes die zowel in groot en klein, hoog en laag, jong en oud, dichtbij en veraf... werkzaam zijn. Uit het Tibetaanse Kalachakratantra ( verbonden met de geneeskunde en astrologie want onafscheidelijk en gebruikmakend van de oude Indische en Chinese berekeningen) kan je veel leren over de interne en externe tijdscycli en hun onderlinge verbondenheid. Ook in de Oud-Chinese termen 'feng shui' (de energetische schikking), 'sa-che (de geografische krachten) en 'khang-che (wetmatigheden voor gebouwen) kan je deze tijdstromen terugvinden.

Wanneer de vader zijn pasgeboren kind in de armen neemt en zachtjes begint te zingen (alle elektrisch aangedreven apparaten met de stekker uit het stopcontact!) zal de baby deze vibraties, meer voelend dan horend, erkennen ( vanuit zijn periode in de baarmoeder ) en zich daardoor veilig en geborgen weten. Het niet onbelangrijke neveneffect is dat zo ook zijn muzikaal aanvoelen gestimuleerd wordt (via stimulatie van het daarvoor verantwoordelijke deeltje van de zich in snel tempo ontwikkelende hersenen).  Min of meer geldt hetzelfde voor de ontwikkeling van kleurgevoeligheid. Pasgeboren baby's zien aanvankelijk alles zeer wazig en in grijswaarden, langzaamaan ontwikkeld zich het kleurzicht, beginnend bij rood (passie, levenskracht en gevaarsignaal=bloed), nadien met blauw (rust, spiritualiteit en fantasie) en vervolgens met geel (actie, stimulatie en ontdekking). Wanneer de omgeving hierop goed inspeelt, kan er zich een fijngevoelige, intelligente en artistieke natuur ontwikkelen.
Later in de ontwikkeling van het kind kan een ervaren moeder aan de wijze waarop haar peuter weent, horen wat er juist scheelt. Of hij honger heeft, het broekje te spannend zit, de luier ververst moet worden, of hij moe, bang of ziek is. Dit vraagt echter volledige aandacht (sati of smrti) en concentratie (samadhi). Beiden leiden uiteindelijk tot wijsheid (pranha of prajna), een basiseigenschap van de vrouwelijke energie in het universum (de mannelijke is mededogen of karuna). Ik zag onlangs nog een jonge moeder die blijkbaar niet inzag dat ze haar steeds heviger huilende kind beter zou neerleggen i.p.v. er mee te blijven rondwandelen. Het zou dan waarschijnlijk volstaan hebben even bij hem te blijven liggen om hem snel te laten indommelen. Daar is niet enkel het kind maar ook de moeder en de gehele omgeving mee geholpen.
Ook dit is dharma. Wanneer je bewust verbonden bent met de energetische stroom die alles doordringt en verbindt, gaat je geest open en 'zie' je alles klaar en duidelijk. Het is zeer de vraag hoe de huidige generatie moet overleven indien de aarde in de nabije toekomst besluit overal flink te gaan opspelen. De voortekenen hiervan zijn duidelijk merkbaar, zelfs voor iemand die weinig of niet over dharma-inzicht beschikt.
Volgens de oude boeddhistische dharma-leraren moeten de 5 elementen, aarde, water, vuur, lucht en ruimte, steeds in balans zijn. Een energetische wetmatigheid die voortdurend en voor alles naar evenwicht streeft. Wanneer een van deze elementen een groter krachtveld krijgt, en dat gebeurde sinds het ontstaan van de aarde regelmatig uit zichzelf (want behorende tot de dimensie van de materiele fenomenen en dus instabiel) resulteerde zulks volkomen normaal in een ellenlange ketting van aardbevingen, vulkaanuitbarstingen, onstaan van bergketens, opkomen en verdwijnen van ijstijden...enz. Maar sinds de mens, vanaf het begin van de industriele revolutie tot en met het technologisch tijdperk, het evenwicht tussen deze elementen zelf is beginnen verstoren, brengen wij dit hele, natuurlijke verloop op zichzelf nog eens extra uit balans en versnellen en verhevigen wij aldus de negatieve reacties. Vooral door de aantasting van de, tegen te hevige indringing van zonnewarmte beschermende, atmosfeer door een massale vervuiling met CO2, warmt de aarde versneld op en gaan de andere elementen opspringen.

Ik wees Tan erop hoezeer deze gevoeligheden afwezig blijken in de Vietnamese samenleving waar de kinderen veel te vaak en te lang voor tv worden gezet. Hebben de moeders het te druk, vraag het dan aan de luie vaders. Bovendien zie je baby's en peuters voortdurend bij op de motorfiets, de laatste vaak voor de bestuurder, aan het stuur.      
De overheid zou degelijk opgeleide mensen kunnen inschakelen om aan volksopvoeding te doen.
Uiteraard is deze problematiek geen louter Vietnamese aangelegenheid. Wij doen het in het Westen niet veel beter maar beschikken wel over een betere wetenschappelijke scholing die, gekoppeld aan een ontwikkelde spiritualiteit, het inzicht kan vergroten.
Er is bijzonder veel aan te leren en te onderwijzen in dit arme land. Momenteel is het louter de holle, materialistische, westerse importcultuur die die leegte invult.

Vietnam zou Vietnam niet zijn moest alles vandaag uitzonderlijk goed verlopen zijn.
Vinh heeft uiteindelijk zonder enige verwittiging zijn kat gestuurd. Thu heeft de afspraak afgezegd en Tien wist me weinig opbeurend nieuws over Chung te melden. Tja...we zullen maar blij zijn met wat wel goed verliep.