Ik zou het spijtig vinden indien er misverstanden zouden kunnen ontstaan over mijn recente uitspraken omtrent vergevingsgezindheid. Ik weet en besef dat deze materie uiterst gevoelig ligt voor menigeen. Ik wil via deze blog de Boeddha's leringen mede verduidelijken en kan noch wil het me permitteren hier foutieve of te persoonlijke interpretaties te vertolken.

Laat me duidelijk wezen: onrecht tegen anderen, fysiek of mentaal of onder welke vorm dan ook, valt niet goed te praten. Dat zou al te makkelijk zijn. De Boeddha's leringen over vergevingsgezindheid gaan echter danig verder.

Daarover wil ik eerst iets anders verduidelijken. Het blijft een moeilijke discussie of het boeddhisme wel dan niet een religie is. Gautama Sakyamuni zelf maakte zijn volgelingen duidelijk dat indien hij niet menselijk zou zijn, het bereiken van de verlichtingsstaat voor geen enkel mens haalbaar kon worden.
Gautama vertelde zijn leerlingen ook: "Things do not need a creator. They arise from one another. Ignorance causes drives and impulses, and drives and impulses cause ignorance. This is true of all things in the universe -the one creates the many, and the many the one. We can see the one in the many and the many in the one."
Het boeddhisme wordt daarom ook wel eens een atheistische religie genoemd.

Een logische gevolgtrekking is dus dat het geen enkele zin heeft een Boeddhabeeld te vereren of te aanbidden als een representatie van een God. Uit mijn vele lectuur over dit onderwerp blijkt nochtans dat Gautama's tijdgenoten hem, na zijn ontwaken, geenszins nog konden beschouwen als een gewoon mens. Elk restant van egogerichtheid was in hem opgelost en dus verdwenen. Dit had de mensheid van toen (tot op heden) nog nooit aanschouwd of ervaren.
Was de Boeddha na zijn volledige verlichting, en met zijn voor gewone stervelingen ondoorgrondelijk inzicht over de universele wetten, nog een gewoon mens te noemen?
Een egoloos mens is feitelijk een contradictio in terminus.

Elk restant van egogerichtheid kunnen oplossen en neutraliseren gaat ogenschijnlijk in tegen alle menselijke overlevingsinsticten. Wanneer we onszelf of een van onze geliefden bedreigd weten, kunnen we drie soorten reacties ontwikkelen: aanvallen, vluchten of negeren (ontkennen). Deze volkomen natuurlijke reacties worden gedirigeerd vanuit de lagere hersenstam, ons zogenaamd 'reptilebrain'. Leven wil zichzelf in stand houden. Na zijn volkomen verlichting had de Boeddha dergelijke reacties niet meer. Hij had zelfs de aanmaak van adrenaline, en alle andere scheikundige reacties in de hersenen, onder zijn mentale discipline gekregen en ervoer sindsdien geen angst meer. Voor niets. Volgens hem kwam hij hierdoor in staat de ondeelbare energie, die letterlijk alles met mekaar verbindt, te ervaren en daardoor voor niets of niemand nog een bedreiging te vormen. Een definitieve overwinning op het aan het leven inherente lijden.

"Truth is such that it does not give satisfaction to the emotion and intellect. Truth happens to be the most difficult thing for man to comprehend. It can only be fully comprehended by insight."

De Dalai Lama ( in 'The Art Of Happiness):
" ...The only factor that can give you refuge or protection from the destructive effects of anger and hatred is your practice of tolerance and patience.
...An end result or a product of patience and tolerance is forgiveness. When you are truly patient and tolerant, then forgiveness comes naturally.
...So, within the Buddhist tradition, we not only have specific antidotes for specific states of mind, for example, patience and tolerance act as specific antidotes to anger and hatred, but we also have a general antidote -insight into the ultimate nature of reality- that acts as an antidote to all of the negative states of mind. It is similar to getting rid of a poisonous plant: you can eliminate the harmful effects by cutting off the specific branches and leaves, or you can eliminate the entire plant by going to the root and uprooting it."

Het mag mogelijk wat hard klinken maar hoe groter ons ego, hoe harder het kan gekwetst worden. Binnen de, voor boeddhisten illusionaire, romantische liefde ( want die altijd iets terug verwacht) kennen we de uitspraak: een gebroken hart hebben. Een gebroken hart kan niet meer functioneren en is bijgevolg dood. Het zou mogelijk wijzer zijn te spreken over een gekwetst hart. Dat valt altijd nog te helen.
Ook hier werkt het Taoistisch principe: wie zichzelf kan vergeven is in staat de andere te vergeven (en omgekeerd).

Spijtig genoeg is dit geenszins de boodschap in de 'mainstream movies', meestal van Amerikaanse makelij, die ons overspoelen. Daarin blijkt al te vaak wraak of het recht in eigen handen nemen de hoofdboodschap. Waarschijnlijk is dit een duidelijker appel aan ons overlevingsinstinct, aan ons groot ego dat kwaadheid en angst verkiest vast te houden omdat dit ons tenminste een identiteit verschaft. Iets om aan vast te houden in de bedrieglijke hoop dat het ons geluk kan brengen, of tenminste verlichting van ons lijden.

De avondmarkt wordt opgebroken, de resterende toeristen blijven hun gebruikelijke 'peptalk' verkondigen. Hopelijk zijn de Thaise verkiezingen vandaag geweldloos verlopen. Het onvermijdelijke lijden-aan-het leven is een feit, maar het overgrote deel van ons lijden veroorzaken we aan onszelf en de anderen. Mijn kwaadheid daarover krimpt maar is nog bestaande. Denk vooral niet dat het voor mij makkelijk is om te vergeven en vergeten. Daar moet ik aan blijven werken. Via mindfulness en meditatie trainen we de geest en kunnen we de wijsheid ontwikkelen om kwaadheid, angst en zelfzucht te overwinnen.