Aan de vooravond van mijn vertrek uit een land richting een onzekere toekomst heb ik het steeds ietwat moeilijk. Zorgelijke gedachten steken dan andermaal wel eens de kop op. Maar ik heb bijzonder veel steun aan de onderstaande tekst en ik vind deze woorden belangrijk genoeg om ze hier voor iedereen ter overweging te vermelden.

"Als we ons eenmaal genesteld hebben in onze vaste leef-en denkpatronen, zijn we steeds minder geneigd om ze op te geven ten behoeve van riskante ondernemingen in de richting van een vrijheid van leven en denken, die vol van gevaren en onzekerheden is. Ware vrijheid legt de ongemakkelijke last op onze schouders om steeds opnieuw verantwoorde beslissingen te nemen, die geleid moeten worden door achtzaamheid, wijsheid en medemenselijkheid. Slechts weinigen zijn bereid om het volle gewicht van zo'n last te dragen. In plaats daarvan geven ze er de voorkeur aan om geleid en gebonden te worden door de regels die door anderen gegeven worden en door gewoonten die voornamelijk beheerst worden door eigenbelang en sociale conventies. Met de gewenning aan een leven van innerlijke en uiterlijke gebondenheid groeit er, wat Erich Fromm noemt, een 'angst voor de vrijheid'. Zo'n angst leidt, als we hem toestaan om voort te duren en wortel te schieten, onvermijdelijk tot een stagnatie van onze innerlijke groei en creativiteit en ook tot een stagnatie in maatschappij en cultuur. In stagnerende omstandigheden zullen vergiftigende elementen het gezondmakingsproces van de mensheid in gevaar brengen, zowel in lichamelijk en geestelijk, als in sociaal en spiritueel opzicht. Dan zullen de woorden van William Blake bewaarheid worden: 'Verwacht vergif van stilstaand water.'
Ook zij die 'ja' tegen het leven zeggen en de mensheid willen beschermen tegen de neergang ten gevolge van door haar zelf geproduceerde vergiften, zowel biologische als psychologische, zullen die 'angst voor de vrijheid' van zich af moeten schudden en de moeizame weg van de vrijheid moeten betreden. Het is een moeizame weg omdat die van ons verlangt ons los te maken van de zelf gesmede ketenen van onze lusten en haatgevoelens, van onze vooroordelen en dogma's -ketenen die we in onze dwaasheid koesteren als sieraden. Maar zodra we eenmaal zien wat ze werkelijk zijn, hindernissen voor echte vrijheid, zal op datzelfde moment de moeilijke taak om ze af te werpen een vreugdevolle ervaring worden."
Uit: "In het licht van de Dhamma" door Nyanaponika Mahathera.

Erg toepasselijk, vind je niet?